AGENCIE I BROKERZE – SPRAWDŹ CZY SPEŁNIASZ WYMOGI NOWEGO STANOWISKA URZĘDU KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO

W dniu 4 stycznia 2022 roku UKNF opublikował Stanowisko w sprawie stosowania wymogów w zakresie zarządzania produktem przewidzianych dla dystrybutorów ubezpieczeń niebędących twórcami produktu. Oznacza to, że niniejszy dokument dotyczy w praktyce działań każdego pośrednika ubezpieczeniowego i w większości przypadków będzie wymagał przyjęcia oraz stosowania nowych rozwiązań organizacyjnych i procedur. Co więcej, UKNF wskazał wprost, że oczekuje podjęcia niezwłocznych działań mających na celu dostosowanie działalności dystrybutorów ubezpieczeń do treści Stanowiska.

Wydając Stanowisko Komisja Nadzoru Finansowego zwróciła uwagę na konieczność stosowania przez polskich dystrybutorów ubezpieczeń postanowień Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/2358 z dnia 21 września 2017 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do nadzoru nad produktem i zarządzania nim dla zakładów ubezpieczeń i dystrybutorów ubezpieczeń. Jest to o tyle istotne, że dotychczas brak było wskazania, jak pośrednicy ubezpieczeniowi mają realizować nałożony na nich w ustawie o dystrybucji ubezpieczeń obowiązek stosowania odpowiednich rozwiązań zapewniających uzyskanie od twórcy produktu ubezpieczeniowego informacji.

Stanowisko UKNF jest w tym zakresie bardzo konkretne i wymaga określenia przez agenta i brokera rozwiązań w zakresie dystrybucji produktów w dokumencie sporządzonym na piśmie, który udostępni swojemu personelowi. Rozwiązania te obejmują odpowiednie środki i procedury, pozwalające uzyskać od twórcy wszystkie odpowiednie informacje dotyczące produktów ubezpieczeniowych, które mają oni zamiar oferować swoim klientom, oraz w pełni zrozumieć te produkty ubezpieczeniowe, biorąc pod uwagę stopień złożoności i ryzyko związane z tymi produktami oraz charakter, skalę i złożoność odpowiedniej działalności dystrybutora. W praktyce zatem konieczne jest stworzenie odpowiedniego dokumentu formalizującego ww. proces, wskazującego osoby odpowiedzialne za jego realizację, osoby kontaktowe po stronie dystrybutora ubezpieczeń, jak i zakładu ubezpieczeń (twórcy produktu), odpowiednie rozwiązania organizacyjne i wzory dokumentów w celu ich realizacji. W ocenie UKNF należy uznać, że rozwiązania przyjęte przez dystrybutorów powinny mieć skonkretyzowany charakter, służący realizacji wszystkich wspomnianych powyżej wymagań. Rozwiązania nie mogą więc ograniczać się np. wyłącznie do wskazania ogólnych reguł etycznego postępowania i ogólnych zasad. Dodatkowo też rozwiązania powinny dotyczyć przekazywania informacji zwrotnej twórcy produktu (zazwyczaj będzie to zakład ubezpieczeń) i informowania o doświadczeniach pośrednika, związanych z produktami ubezpieczeniowymi. W tym celu dystrybutorzy ubezpieczeń powinni przekazywać twórcom dane konieczne do dokonania przeglądu produktu ubezpieczeniowego i sprawdzać, czy produkty te w dalszym ciągu odpowiadają potrzebom, cechom i celom rynku docelowego określonego przez twórcę.

Częstokroć  słyszę, że pośrednicy ubezpieczeniowi mówią: „Te rozwiązania mnie nie dotyczą”, „Jestem tak małym podmiotem, że nie muszę mieć sformalizowanych procedur”, „U mnie procedur nie ma – realizujemy wymogi KNF ustnie”. Nic bardziej mylnego. KNF w Stanowisku potwierdza wielokrotnie wyrażaną przeze mnie opinię, że zasada proporcjonalności oznacza wdrożenie rozwiązań w zakresie dystrybucji z uwzględnieniem cech produktu, rynku docelowego i skali, charakteru i złożoności działalności dystrybutora. Stosowanie tej zasady nie może być jednak uzasadnieniem dla braku wdrożenia ww. rozwiązań lub braku sformalizowania ich na piśmie, może natomiast wpływać na ich zakres i szczegółowość.

Oprócz wskazanych powyżej wymogów, które mają charakter obowiązkowy – UKNF wskazuje na fakultatywną możliwość ustanowienia i stosowania specjalnej strategii dystrybucji. Strategia ta powinna być zgodna ze strategią dystrybucji i rynkiem docelowym określonymi przez twórcę produktu oraz udostępniona odpowiedniemu personelowi, jako element rozwiązań w zakresie dystrybucji produktów. Rozwiązania w zakresie dystrybucji powinny w efekcie zapewnić przedstawienie przez dystrybutora oferty zgodnej z ustalonymi przez niego wymaganiami i potrzebami klienta w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, a w przypadku wykonywania działalności brokerskiej – przedstawienie porady wraz rekomendacją najwłaściwszej umowy.

Zaznaczyć trzeba, że nie wystarczy jednorazowe stworzenie ww. dokumentów i procedur. Konieczne jest ich stosowanie w praktyce oraz dokonywanie ich corocznego przeglądu, co zaznacza sam UKNF. Organ nadzoru wskazuje wprost, że dystrybutor ubezpieczeń powinien przechowywać dokumentację potwierdzającą podjęcie odpowiednich działań w związku z rozwiązaniami w zakresie dystrybucji produktów, w tym dokument określający rozwiązania w zakresie dystrybucji produktów udostępniony personelowi, zarówno dla celów audytu jak i w celu udostępnienia organowi nadzoru.

Tym samym KNF wyraźnie podkreśla dotychczasową praktykę działania, gdzie w toku kontroli wielokrotnie prosi o przedstawienie dokumentów, potwierdzeń ich przyjęcia i zapoznania z nimi pracowników oraz współpracowników. Biorąc pod uwagę coraz częstsze kontrole KNF warto zadbać o realizację tych obowiązków, aby uniknąć na przyszłość wysokich kar, które obejmują także kary pieniężne dochodzące niemal do 22 milionów złotych (dla osób prawnych) i ponad 3 milionów złotych (dla osób fizycznych).

Autor:

r.pr. Tomasz Klemt

Radca prawny, z wieloletnim doświadczeniem w branży ubezpieczeniowej. Doświadczenie zdobywał m.in. w Departamencie Licencji Ubezpieczeniowych Komisji Nadzoru Finansowego, Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym, oraz najlepszych warszawskich kancelariach ubezpieczeniowych, wyróżnionych m.in. w rankingach: The Legal 500, Chambers and Partners oraz Rankingu Kancelarii Prawnych Rzeczpospolita.

Członek Katedry Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie przygotowuje rozprawę z zakresu nadzoru nad rynkiem finansowym. Absolwent prawa na WPiA Uniwersytetu Warszawskiego oraz finansów i rachunkowości w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, co pozwala mu harmonijnie rozumieć oraz łączyć wymogi prawa i potrzeby biznesowe Klientów.

W zakładzie ubezpieczeń pełnił funkcję kluczową (wymagającą zgłoszenia do KNF) w zakresie zgodności z prawem (Chief Compliance Officer - CCO), pełnił również funkcję koordynatora współpracy z Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym. W swojej pracy zawodowej doradzał największym ubezpieczycielom majątkowym i życiowym (m.in. w zakresie OFE, PPK, modeli dystrybucyjnych) oraz dystrybutorom ubezpieczeń (m.in. w zakresie wdrożenia RODO, IDD i ustawy o dystrybucji ubezpieczeń).